da art = church article for 'a' = kerkelijke lidwoord voor 'a'.
dagadaga nn = machine gun = machinegeweer.
Fa fu taki "dagadaga" na ini Sranantongo.
How to pronounce "dagadaga" in Sranantongo.
Hoe "dagadaga" uit te spreken in het Sranantongo.
Maya e sutu nanga wan dagadaga - Maya shoots with a machine gun - Maya schiet met een machinegeweer.
Yani bay wan dagadaga - Yani has bought a machine gun - Yani heeft een machinegeweer gekocht.
Maya e sutu wan dagadaga - Maya fires a machine gun - Maya vuurt een machinegeweer af.
suma abi a dagadaga disi? - who owns this machine gun? - van wie is deze machinegeweer?
pe mi dagadaga de? - where is my machine gun? - waar is mijn machinegeweer?
Sofi feni wan dagadaga - Sofi has found a machine gun - Sofi heeft een machinegeweer gevonden.
dagu nn = a dog = een hond.
Fa fu taki "dagu" na ini Sranantongo.
How to pronounce "dagu" in Sranantongo.
Hoe "dagu" uit te spreken in het Sranantongo.
Yani abi tu dagu - Yani has two dogs - Yani heeft twee honden.
Sofi abi wan dagu - Sofi has a dog - Sofi heeft een hond.
A dagu fu Maya e beti - Maya's dog bites; the dog of Maya bites - de hond van Maya bijt.
pikin dagu - small dog - kleine hond.
mi abi wan dagu - i have a dog - ik heb een hond.
wan lowedagu - a runaway dog - een weggelopen hond.
de fu naki dagu = to be in abundance = in overvloed zijn.
Dringi ben de fu naki dagu - there was plenty of drink - er was drank in overvloed.
wan piriskin dagu = a dog with skin diseases = een hond met huidziektes.
wan pikin dagu = a small dog = een kleine hond.
wan bigi dagu = a big dog = een grote hond.
wan stratidagu - a street dog - een straathond.
Bigidagu nn, syn Bigifisi = prominent person = prominent persoon.
Bigidagu (Bigidagoe) - stage name of rapper Danzel Silos - artiestennaam van rapper Danzel Silos.
Yani na wan bigidagu - Yani is a Bigidagu - Yani is een Bigidagu.
insult, offense:
1. yu dagu! = son of a bitch! = jij klootzak!
2. yu motyodagu! = bitch! = teef!
Odo:
Dagu abi fo futu, ma a no e waka fo pasi wantron.
= The dog has four legs, but he cannot walk on four paths at once
= De hond heeft vier poten, maar hij kan niet op vier paden tegelijk lopen.
Dagu abi furu masra, ma a e sribi nanga angri.
= The dog has many owners, but sleeps on an empty stomach.
= De hond heeft vele meesters, maar het slaapt met een lege maag.
Dyompo-ati fu sabaku meki a no e fatu.
= The fear of the sabaku prevents him from getting fat.
= Door angstigheid van de sabaku wordt het niet vet.
Dede no abi pardon.
= Death is merciless.
= De dood is genadeloos.
Draydray fu krabu meki a no abi ede.
= The crab's hesitation has resulted in it having no head.
= Door de aarzeling van de krab heeft hij nu geen kop.
Drey-watra nanga bradi fu kriki, meki anyumara tron warapa futuboy
= Due to the dryness and width of the creek, the anyumara has become the futuboy of the warapa.
= Door droogte en breedte van de kreek is de anyumara, de futuboy van de warapa is geworden.
dagubal = bad = slecht.
dagubaldansi nn = dance = slechte dans.
dagublati nn = vegetable type = groentensoort.
Fa fu taki "dagublati" na ini Sranantongo.
How to pronounce "dagublati" in Sranantongo.
Hoe "dagublati" uit te spreken in het Sranantongo.
go broko dagublati - to go pick dagublat - dagublat gaan plukken.
go piki dagublati = to collect dagublat = dagublat gaan verzamelen.
bori dagublati - to prepare dagublat - dagublat klaarmaken.
nyan dagublati - to eat dagublat - dagublat eten.
dagu-kka nn = dog poop = hondenpoep.
Fa fu taki "dagu-kka" na ini Sranantongo.
How to pronounce "dagu-kka" in Sranantongo.
Hoe "dagu-kka" uit te spreken in het Sranantongo.
de fu naki dagu - to be in abundance - in overvloed zijn.
tnapu na ini dagu-kka - to step in dog poop - in hondenpoep trappen.
si wan dagu-kka - to see a dog poop - een hondenpoep zien.
puru dagu-kka - to clean up dog poop - hondenpoep opruimen.
waka wan dagu - to walk a dog - een hond uitlaten.
koyri wan dagu - to walk a dog - een hond uitlaten.
wan lowedagu - a runaway dog - een weggelopen hond.
wan piriskin dagu - a dog with skin diseases - een hond met huidziektes.
wan stratidagu - a street dog - een straathond.
daguloso 1. nn = dog louse = hondeluis.
Fa fu taki "daguloso" na ini Sranantongo.
How to pronounce "daguloso" in Sranantongo.
Hoe "daguloso" uit te spreken in het Sranantongo.
daguloso 2. nn = dog biting louse = hondevachtluis.
Fa fu taki "daguloso" na ini Sranantongo.
How to pronounce "daguloso" in Sranantongo.
Hoe "daguloso" uit te spreken in het Sranantongo.
Fa fu taki "dagwe" na ini Sranantongo.
How to pronounce "dagwe" in Sranantongo.
Hoe "dagwe" uit te spreken in het Sranantongo.
daki nn = roof = dak.
Fa fu taki "daki" na ini Sranantongo.
How to pronounce "daki" in Sranantongo.
Hoe "daki" uit te spreken in het Sranantongo.
tapu a daki = on the roof = op het dak.
Suma de tapu a daki? = who is on the roof? = wie is op het dak?
Trowe ston na tapu a daki = throwing stones on the roof = stenen gooien op het dak.
Yani no abi daki na loktu fu en ede = Jan has no roof over his head = Jan heeft geen dak boven zijn hoofd.
daki ranki = the roof edge = de dakrand.
dakigotro = gutter = dakgoot.
afudaki = one sided-roof shelter = afdak.
ondrodaki = shelter = onderdak.
otodaki, sin wagidaki = = autodak.
dala 1. nn = old: coin or banknote of two guilders and fifty cents = oud: muntstuk of bankbiljet van twee gulden en vijftig cent, dollar.
dala 2. nn = new: Surinamese currency = nieuw: Surinaamse munteenheid, valuta, betaalmiddel.
dala 3. vb = to snitch; to betray = klikken, verklikken, verraden.
Damsko nn = Amsterdam = Amsterdam.
Yani e go na Damsko = Yani goes to Amsterdam = Yani gaat naar Amsterdam.
Mi e tan na Damsko = i live in amsterdam = ik woon in Amsterdam.
dan 1. cj (conjunction) = then = dan.
Nyan, te yu kba, dan yu kon = eat, when you finish, then you come = eet, als je klaar bent, dan kom je.
Wakti te a alen psa, dan yu go = wait when the rain is over then you go = wacht als de regen is voorbij, dan ga je.
danki, sin tangi = thanks = bedank.
danki fu yu! = thak you! = dank u!
gran tangi fu yu! = thank you very much! = hartelijk dank!
dankidanki sin tangitangi = = alstublieft, met beleefdheid iets vragen.
danpu 1. vb, sin tingi = to stink = stinken.
A kamra e danpu = the room stinks = de kamer stinkt.
A boy Yani e danpu yere! = That boy Yani stinks, you know! = die jongen Yani stikt hoor!
danpu 4. vb = to vapor, to steam = dampen.
A ketre e danpu = the boiler steams = de ketel stoomt.
dansi 1. vb - to dance - dansen.
Sofi e dansi - Sofi dances - Sofi danst.
go dansi - to go to dance - gaan dansen.
waka dansi - going around dancing - lopen te dansen, dansend rondgaan.
dansi 2. nn = dance party = danspartij.
gi dansi - to organize dance parties - danspartijen organiseren.
gi wan dansi - to organize a dance party - een danspartij organiseren.
go na dansi - go to dances - naar danspartijen gaan.
go na wan dansi - go to a dance - naar een danspartij gaan.
hori dansi - to organize dance parties - danspartijen organiseren.
hori wan dansi - to organize a dance party - een danspartij organiseren.
orga dansi = to organize a dance party = danspartij organiseren.
wan bigi dansi - a big dance party - een groot danspartij.
Yani e gi wan dansi - Yani is organizing a dance party - Yani organiseert een danspartij.
dansiman nn = dancer = danser.
Yani na wan dansiman = Yani is a dancer = Yani is een danser.
dansi-oso nn = dancing hall = danszaal.
data nn = data = gegevens = donnés.
Moro data = more data = meer gegevens = plus de données.
dati demonstrative pn, aanwijz vnw = that = die, dat.
teki dati! = take that! = neem die!
dati-ede voegwoord, sin datimeki - therefore, that is why - daarom.
dati-ede mi no e kon dya - That's why I don't come here - daarom kom ik hier niet.
datimeki - that is why - daarom.
Datimeki mi no e kon dya = that's why i don't come here = daarom kom ik niet hier.
datisey = that side = die kant.
Yu musu go datisey = je moet die kant op gaan = you must to go that way.
datra nn = medical doctor = arts, dokter, medicus.
Yani na wan datra = Yani is a doctor = Yani is een arts.
go na datra = to go to the doctor = naar de dokter gaan.
datradresi nn = prescription drug = receptgeneesmiddel, medicijn voorgeschreven door een arts.
datra-oso nn = hospital = hospitaal, ziekenhuis.
ddon na datra-oso = to be in the hospital = in het ziekenhuis liggen.
Yani ddon na datra-oso = Yani is in the hospital = Yani ligt in het ziekenhuis.
powli nn = poly clinic = kliniek, polikliniek.
datrasiki nn, ant yeyesiki - medical disease, medical illness - medische ziekte.
datrayepi nn.
EN: health care.
NL: gezondheidszorg.
FR: soins de santé.
ES: cuidado de la salud.
ddon vb - to lie - liggen.
Yani ddon tapu a bedi - Yani is lying on the bed - Yani ligt op het bed.
Sofi e go ddon - Sofi is going to lie down - Sofi gaat liggen.
go ddon - to go to lie down - gaan liggen.
go ddon - to go to bed - naar bed gaan.
go ddon - to go to sleep - gaan slapen.
go ddon sribi - to go to sleep - gaan slapen.
Pe yu o ddon? - where will you sleep? - waar ga je slapen?
Pe a pikin ddon? - where is the child lying down? - waar ligt het kind?
de vb - to be - zijn.
Fa fu taki "de" na ini Sranantongo.
How to pronounce "den" in Sranantongo.
Hoe spreek je "den" uit in het Sranantongo.
mi de dya - i am here - ik ben hier.
Yani de dya tu - Yani is also here - Yani is ook here.
Ala den uma de dya too - all the ladies are here too - al de dames zijn ook hier.
un de dya too - we are also here - wij zijn ook hier.
de na abrasey - be on the other side - aan de overkant zijn.
de na ay - to be awake - wakker zijn; to be alert - alert zijn, waakzaam zijn.
de na baka - to be behind - achter zijn.
de na fesi - to be ahead - voor zijn, voorsprong hebben.
de na en futu - to menstruate - menstrueren.
de na datra-oso - be in the hospital - in het ziekenhuis zijn.
de na doro - to be outside - buiten zijn.
de na kerki - be in the church - in de kerk zijn.
de na libi - to be alive - in leven zijn.
de na pasi - to be on the way - onderweg zijn.
de na sikibedi - to be on sickbed - op ziekbed zijn.
de na skoro - be at school - op school zijn.
de na strafu - to be in jail/prison - in de gevangenis zijn.
de na strati - to be on the street - op straat zijn.
de na wwoyo - be on the market - onder de markt zijn.
de na wroko - be at work - op het werk zijn.
de nanga krin-ay - to be sober - nuchter zijn.
de skowtu = to be a police officer = politieagent zijn.
de na srudati = to be in military service = in militaire dienst zijn.
de spiyon = to be a spy = spion zijn.
Yani de wan spiyon = Yani is a spy = Yani is een spion.
de wan fufuruman = to be a thief = een dief zijn.
dede 1. nn = the death = de dood.
dede 2. vb, ant libi - to die - doodgaan, sterven.
Mi gran-ppa e dede = my grandfather dies = mijn grootvader sterft.
a ten dati dede kba = het is verleden tijd = die tijd ligt al achter ons.
dede na watra = to drown = verdrinken.
Wan pikin dede na watra = a child has drowned = een kind is verdonken.
dede 3. nn = deceased, corpse = lijk, gestorvene.
dede 4. adj ant libilibi - to die - dood.
wan dede dagu = a dead dog = een dode hond.
dede 5. nn = a death = sterfgeval.
wan dede de na ini a famiri = there is a death in the family = een sterfgeval is in de familie.
dede 5. adj = blunt = bot, stomp, niet scherp.
A nefi fu Yani dede = Yani's knife is blunt = het mes van Yani is bot.
dede 6. adj = paralyzed = verlamd.
dede 7. adj = it is boring = saai.
dedebonyo = = geraamte, skelete, dood bot.
dede-oso nn - condolence - dodenwaken, rouwbeklag.
dede-oso - vigils held for the dead before burial and are often accompanied by festivities -
waken die bij doden worden gehouden voor de begrafenis en vaak met feestelijkheden gepaard gaan.
dedeskin nn = corpse, carcass = lijk, kadaver.
dedewagi nn = hearse = lijkwagen.
delegasiya nn = delegation = delegatie.
den 1. pp = 3rd person plural, they = zij, ze.
Fa fu taki "den" na ini Sranantongo.
How to pronounce "den" in Sranantongo.
Hoe spreek je "den" uit in het Sranantongo.
den e kon - they are coming - ze komen eraan.
pe den de? - where are they? - waar zijn ze?
den gwe - they have gone - ze zijn weg.
den 2. bezittelijke vnw 3rd p plural = their = hun.
Fa fu taki "den" na ini Sranantongo.
How to pronounce "den" in Sranantongo.
Hoe spreek je "den" uit in het Sranantongo.
den 3. article def plural = the = bepaald lidwoord mv de.
Fa fu taki "den" na ini Sranantongo.
How to pronounce "den" in Sranantongo.
Hoe spreek je "den" uit in het Sranantongo.
den boy e gwe - the boys are going away - de jongens gaan weg.
pe den sturu de? - where are the chairs? - waar zijn de stoelen?
denki vb = to think = denken.
Suku fu sabi a dipi fu denki = explore the world of imagination = verken de wereld van de verbeelding.
derbi nn = a derby = een derby, wedstrijd tussen 2 clubs uit dezelfde stad of regio.
A derbi fu Man United nanga Man City = the derby between Man United and Man City = de derbie tussen Man United en Man City.
desko nn = discrimination = discriminatie.
desko vb - to discriminate - discrimineren.
Son sma lobi desko sma - some people like to discriminate against people - sommige mensen houden ervan om mensen te discrimineren.
dey nn = day = dag.
na a dey dati = at that day = op die dag.
Na a dey dati Yani e kon = on that day Yani comes = op die dag komt Yani.
Sortu dey na tide? = What day is today? = welke dag is het vandaag?
Den pisi fu a dey = the parts of the day = de delen van de dag.
Wan pisi fu a dey = a part of the day = een deel van de dag.
musudey = voor zonsopgang
mmanten = = ’s morgens
mindridey = mmiddag
brekten = ongeveer 1 uur ’s middags
bakadina = namiddag, 's middags.
mofoneti = = vooravand.
mindrineti middernacht
deiten overdag
neti ’s avonds, ’s nachts
deynen - day names - dagnamen.
Fa fu taki "deynen" na ini Sranantongo.
How to pronounce "den" in Sranantongo.
Hoe spreek je "den" uit in het Sranantongo.
deyten nn - during the day - overdag
Fa fu taki "deyten" na ini Sranantongo.
How to pronounce "den" in Sranantongo.
Hoe spreek je "den" uit in het Sranantongo.
di 1. adv.
EN: when, while.
NL: toen, terwijl.
FR: quand, alors que.
ES: cuando, mientras.
SR: Di mi ben e sribi.
EN: When i slept; when i was sleeping.
NL: Toen ik sliep; toen ik aan het slapen was.
FR: Quand je dormais.
ES: Cuando dormí; Cuando estaba durmiendo.
SR: Di Yani ben e wasi.
EN: While Yani was showering.
NL: Terwijl Yani douchte.
FR: Pendant que Yani prenait sa douche.
ES: Mientras Yani se duchaba.
di 2. adv.
EN: When, at that time.
NL: Toen, in die tijd.
FR: quand, à ce moment-là.
ES: cuando, En ese tiempo.
SR: Di mi ben go bay brede, a no ben de moro.
EN: When I went to buy bread, there wasn't any left.
NL: Toen ik brood ging kopen, was er niet meer.
FR: Quand je suis allé acheter du pain, il n'en restait plus.
ES: Cuando fui a comprar pan, no quedaba.
SR: En di e dopu.
EN: He who baptizes.
NL: Hij, die doopt.
FR: Celui qui baptise.
ES: El que bautiza.
SR: Den di fufuru mi baysigri.
EN: Those who have stolen my bike.
NL: Zij die mijn fiets hebben gestolen.
FR: Ceux qui ont volé mon vélo.
ES: Los que me robaron la bicicleta.
di 4. cjt (conjunction; voegwoord); fu di.
EN: because.
NL: omdat.
FR: parce que.
ES: porque.
SR: Fu di mi gwe, yu srefi gwe tu.
EN: Because I have left, you have left too.
NL: Omdat ik weg ben gegaan, ben jij ook weggegaan.
FR: Parce que je suis parti, tu es parti aussi.
ES: Porque yo me fui, tú también te fuiste.
SR: Yani teki wan apra tu, fu di Sofi teki wan.
EN: Yani also took an apple, because Sofi took one.
NL: Yani heeft ook een appel genomen, omdat Sofi één heeft genomen.
FR: Yani a également pris une pomme, parce que Sofi en a pris une.
ES: Yani también cogió una manzana, porque Sofi cogió una.
diyaspora nn = diaspora = de diaspora, verspreiding van een volk of groepering.
a diyaspora fu den Srananman = the diaspora of the Surinamese = de diaspora van de Surinamers.
difrenti adj - different - verschillende.
difrenti fasi - different way - verschillende manier.
difrenti ten - different times - verschillende tijden.
difrenti buku - different books - verschillende boken.
Yani bay difrenti sani - Yani bought several things - Yani heeft verschillende dingen gekocht.
diki 1. vb = to dig = graven.
diki tyari gwe - take with you - meenemen.
diki 2. vb = to interfere in = bemoeien.
You e diki na ini mi tori = you're interfering in my business = je bemoeit je met mijn zaken.
No diki na ini en tori = don't interfere in his business = bemoei je niet met zijn zaken.
dinari nn, sin knekti = servant = dienaar, knecht.
dineti - tonight - vannacht.
Dineti me e go waka pikinso - tonight I'm going to walk a bit - vannacht ga ik een beetje lopen.
dineti wan fesa de dyaso - There is a party here tonight - vannacht is er een feest hierzo.
Pe you e go dineti? - where are you going tonight? - waar ga je vannacht?
dini vb - to serve - dienen.
Yani e dini Gado - Yani serves God - Yani dient God.
Suma e dini didibri? - who serves the devil - wie dient de duivel.
dipi - deep - diep.
Disi na wan dipi kriki - this one is a deep creek - deze is een diepe kreek.
A liba dya dipi tu - the river here is deep - de rivier hier is diep.
diri adj, ant bunkopu - expensive - duur.
wan diri linga - an expensive ring - een dure ring.
ala sani kon diri - everything has become more expensive - alles is duurder geworden.
Yani lobi bay dirisani - Yani likes to buy expensive things - Yani houdt ervan om dure spullen te kopen.
disi - this - deze.
a oso disi na mi oso - this house is my house - dit huis is mijn huis.
disi na mi oto - this is my car - deze is mijn auto.
Teki disi! - take this! - neem deze!
Teki disi wan! - take this one! - neem deze!
Dobru 1. nn - pseudonym of Robin Ewald Raveles - pseudoniem van Robin Ewald Raveles.
Dobru na wan skrifiman - Dobru is a writer - Dobru is een schrijver.
dobru 2. adj - double - dubbel.
Maya e du dobru wroko - Maya does double work - Maya doet dubbel werk.
dobru 3. vb - to redouble - verdubbelen.
Yani dobru a moni - Yani has doubled the salary - Yani heeft de salaris verdubbeld.
dobru 4. adj - muscular - gespierd.
Yani skin dobru - Yani's body is mascular - Yani's lichaam is gespierd.
dobru 5. adj - strong - sterk.
Yani na wan dobru kel - Yani is a strong guy - Yani is een sterke kerel.
domri nn
EN: pastor.
NL: dominee.
FR: pasteur.
domrikrosi nn
EN: traditional costume of a pastor.
NL: klederdracht van een dominee.
FR: costume traditionnel d'un pasteur.
domri-wroko nn
EN: the work of a pastor.
NL: het werk van een dominee.
FR: le travail d'un pasteur.
domru vb
EN: to wrap.
NL: wikkelen.
FR: envelopper.
don adj, ant koni - stupid - dom.
Yani no sabi 1+1, a don! - Yani doesn't know 1+1, he is stupid! - Yani weet 1+1 niet, hij is dom!
wan don boy nanga wan koniwan a no a srefi - a stupid boy and a smart boy are not the same - een domme jongen en een slimme jongen zijn niet hetzelfde.
doni nn = ten cent coin = tien cent munt.
wan doni na moni = a ten cent coin is money = een munt van tien cent is geld.
donkaw nn = fool, madman = domoor, dommerik.
donman nn = a fool = domoor, domkop.
dopi nn - the percussion cap - het slaghoedje.
dopi nn = a cap = dopje.
dopu 1. vb = to baptize = dopen.
mi dopu tu leysi - I have been baptized twice - ik ben twee keren gedoopt.
tamara den o dopu den pikin - tomorrow they will baptize the children - morgen zullen ze de kinderen dopen.
Ala pikin musu dopou - all children must be baptized - alle kinderen moeten gedoopt worden.
dopu 2. = to take into use = in gebruik nemen.
dopu 3. nn = the baptism = de doop.
dopuman nn, en di e dopu.
EN: the baptist, he who baptizes.
NL: een doper. hij, die doopt.
FR: le baptiste, celui qui baptise.
ES: el bautista, el que bautiza.
dordo nn, sin akubagengen pisipatu pow = chamber pot, potty = po, kamerpot, nachtspiegel, pispot.
A dordo furu = the potty is full = de po is vol.
Pe a dordo de? = where is the potty? = waar is de po?
Yani bay wan nyun dordo = Yani has bought a new potty = Yani heeft een nieuwe po gekocht.
doro 1. nn - door - deur.
bakadoro - back door - achterdeur.
fesidoro - front door - voordeur.
mindridoro - middle door - middendeur.
mofodoro - entrance yard - ingang erf.
go na doro - to go out - naar buiten gaan; op stap gaan.
doro 2. vb - to arrive - aankomen, arriveren.
go doro - to continue - verder gaan.
go na doro - to go out - naar buiten gaan; op stap gaan.
hori doro - to persevere - volhouden, volharden.
waka doro - to move on - doorlopen, vooruitbewegen.
doro-ay nn - underestimation - onderschatting.
doro wan sma nanga ay - to underestimate someone - iemand onderschatten.
tyari doro-ay na wan sma - to underestimate someone - iemand onderschatten.
dorosey nn - outside - buiten, buitenkant.
doroseyman nn - foreigner - buitenlander.
doroseysma nn - foreigners - buitenlanders.
dosen nn - a dozen - een dozijn.
dosu 1. nn.
EN: a box.
NL: een doos.
FR: une boîte.
Dosu 2. nn.
EN: who born after twins.
NL: wie geboren zijn na tweeling.
FR: Qui sont nés après des jumeaux.
doti 1. nn, sin - soil - aarde, grond.
gi a aprabon doti - put some soil for the appel tree - doe wat aarde voor de appelboom.
Me gi den tomati doti - I am giving the tomatoes some soil - ik geef de tomaten wat aarde.
doti 2. nn, sin dyari, prasi, gron - land, ground, yard, lot - erf, grond, land, kavel.
wan pisi doti - a piece of land - een stuk grond.
bay wan pisi doti - to buy a piece of land - een stuk grond kopen.
Yani bay wan pisi doti - Yani has bought a piece of land - Yani heeft een stuk grond gekocht.
Lanti e seri doti - The state sells pieces of land - De staat verkoopt stukken grond.
doti 3. nn, sin - trash, garbage, rubbish - afval, vuil, vuilnis.
Trowe a doti na ini a dotibaki - throw the garbage in the garbage bin - gooi het vuil in de vuilnisbak.
Yani go trowe a doti - Yani went to throw away the trash - Yani is het vuil gaan weggooien.
doti-ipi nn - garbage dumps - vuilnisbelt.
dotiwagi nn - garbage truck - vuilniswagen.
a dotiwagi e kon - the garbage truck is coming - de vuilniswagen komt eraan.
wan dotiwagi doro - a garbage tuck is arrived - een vuilniswagen is gearriveerd.
pe a dotiwagi de? - where is the garbage tuck? - waar is de vuilniswagen?
dotiwagiman nn - garbage man, garbage collector - vuilnisman.
a dotiwagiman e gwe - the garbage man is going away - de vuilnisman gaat weg.
pe a dotiwagiman de? - where is the garbage collector? - waar is de vuilnisman?
omeni dotiwagiman de drape? - how many garbage collectors are there? - hoeveel vuilnismannen zijn daar?
dow nn - the dew - de dauw.
dow e fadon na bakasey - dew falls at the back - dauw valt aan de achterkant.
bungi - fog - mist.
dowdropu nn - dewdrop - dauwdruppel.
dow-watra nn - the dew water - de dauwwater.
doyn nn, sin bigidoyn = thumb = duim.
beri doyn gi = to keep your fingers crossed = duimen voor.
beri doyn gi wan sma = to keep your fingers crossed for someone = duimen voor ienabd.
drape adv.
EN: there.
NL: daar.
FR: là.
ES: allá.
Yani de drape = Yani is there = Yani is daar.
drape na ini = therein = daarin.
drape na ondro = thereunder = daaronder.
drape na sey = beside, nearby = daarnaast.
drape na baka = there behind = daar achter.
datisey = thereto = daarheen, die kant op.
dray 1. vb - to turn - draaien.
dray yu fesi - to turn your face - gezicht omdraaien.
dray 2. vb - to delay - dralen.
dray 3. vb - to turn back - omkeren.
dray baka - to turn back - terugdraaien.
dray baka gi - to turn your back on something - iets de rug toekeren.
dray bere - to die - doodgaan.
dray go baka - to go back - teruggaan.
dray gwe - to go back away - terugweggaan.
dray gwe baka - to go away again - weer terug weggaan.
dray kon baka - to come back - terugkomen.
dray libi - to live differently - leven veranderen, anders gaan leven.
dray lontu - to turn something around - omkeren.
dray luku - to turn around and look - omdraaien en kijken.
dray poku - to play music - muziek afdraaien.
dray skrufu - to turn the screws - de schroeven draaien.
dray taki - to change the topic - het onderwerp veranderen.
dray tapu - to close - dicht draaien.
dray tapu - to put something upside down - iets op zijn kop liggen.
dray tongo - talk with a different accent - met andere accent praten.
dray tori - to change the story - het verhaal veranderen.
wan skrufudry - a screwdriver - een schroevendraaier.
dray wan sma ede - to confuse someone - iemand in de war brengen.
dresi nn - medicine - medicijn.
Yani go bay dresi - Yani went to buy - Yani is medicijn gaan kopen.
Sofi e dringi dresi - Sofi takes medicine - Sofi neemt medicijnen.
drey - dry - droog.
drey-ay nn - boldness - brutaliteit, vrijpostigheid.
abi drey-ay - to be bold - brutaal zijn, vrijpostig zijn.
dreyten nn - dry season - drogetijd.
Now na dreyten un de - now we are in the dry season - nu zijn wij in de droge tijd.
Te dreyten a presi e faya - when it is dry season, it gets warm - wanneer het droge tijd is, wordt het warm.
dri nr - three - drie.
dri brede - three breads - drie broden.
dri fisi - three fish - drie vissen.
Yani e bay dri apra - Yani buys three apples - Yani koopt drie appels.
dribi vb - to float - drijven.
dribi tapu a watra - to float on the water - op het water drijven.
san e dribi drape? - what floats there? - wat drijft daar?
dribi gwe - drift away - wegdrijven.
dringi vb - to drink - drinken.
dringi watra - to drink water - water drinken.
dringi biri - to drink beer - bier drinken.
dringi kofi - to drink coffee - coffie drinken.
dring merki - to drink milk - melk drinken.
dringi sopi - to drink alcohol - alcohol drinken.
Yani e dringi watra - Yani drinks water - Yani drnkt water.
Mmanten mi e dringi kofi - I drink coffee in the morning - Ik drink koffie in de ochtend.
dripi vb, sin skoyfi - to move, to move a bit - schuiven.
du 1. vb - to do - doen.
San Yani e du? - what is Yani doing? - wat doet Yani?
du wan sani - to do something - wat doen.
du ogri - to do evil - kwaad doen.
no du ogri - not to do evil - geen kwaad doen.
du oso-wroko - to do homework - huiswerk maken.
du bun - to do good - goed doen.
du pori sani - to do bad things - slechte dingen doen.
du bun sani - to do good things - goede dingen doen.
du weri-ede sani - do annoying things - vervelende dingen doen.
do pori sani - do nasty things - nare dingen doen.
du yu wroko - to do your job - je werk doen.
du wan lo sani - to do a lot of things - een heleboel dingen doen.
du law sani - do crazy things - gekke dingens doen.
du wroko - to do work - werk doen.
san yu e du? - what are you doing? - wat doe je?
san a e du? - what is he doing? - wat doet hij?
go du yu wroko - go do your job - ga je werk doen.
san den sma disi e du? - what are these people doing? - wat doen deze mensen?
du san yu wani - Do whatever you want - doe wat je wilt.
du san yu man! - do what you can! - doe wat je kan!
mi no man du alla - I can't do everything - ik kan niet alles doen.
du 2. vnw - interrogative pronoun to start a question - vragend voornaamwoord om een vraag te beginnen.
Du yu wani leysi a buku disi? - do you wan to read this book? - Wil je dit boek lezen.
du a pikin e nyan brede? - does the child eat bread? - eet het kind brood?
Du yu o nyan too? - are you going to eat too? - ga je ook eten?
du yu sabi a tori? - do you know the story? - ken je het verhaal?
Du Yani abi wan dala gi un? - Does Yani have a dollar for us? - heeft Yani een dollar voor ons?
Du den sabi? - do they know? - weten ze het?
duku 1. nn.
EN: a cloth.
NL: een doek.
FR: un tissu.
ES: un paño.
SR: Omeni a dyamanti disi e kostu?
EN: How much does this diamond cost?
NL: Hoeveel kost deze diamant?
FR: Combien coûte ce diamant ?
ES: ¿Cuanto cuesta este diamante?
dyari 1. nn - a plot of land - perceel.
bay wan dyari - to buy a plot of land - een perceel kopen.
suma abi a dyari - who owns the plot? - wie is eigenaar van het perceel?
wan bigi dyari - a large plot - een grote perceel.
Maya bay wan dyari - Maya has bought a plot of land - Maya heeft een perceel gekocht.
dyari 2. nn - garden - tuin.
de na ini a dyari - to be in the garden - in de tuin zijn.
Yani de na ini a dyari - Yani is in the garden - Yani is in the tuin.
dyariman nn - gardener - tuinman.
A dyariman e krin a dyari - the gardener cleans the garden - de tuinman maakt de tuin schoon.
dyarususturu nn - a special kind of chair - een speciale soort stoel.
Yani sdon tapu wan dyarususturu - Yani sits on a dyarususturu - Yani zirt op een dyarususturu.
Sofi e bay wan dyarususturu - Sofi buys a dyarususturu - Sofi koopt een dyarususturu.
dyaso 1. - right here! - kijk eens hier!, hierzo!
teki dyaso! - take here! - neem hier!
gi mi dyaso! - give here! - geef hier!
sdon dyaso! - sit right here! - zit hierzo!
dyaso 2. adv - over here - hierzo
luku dyaso - look over here - kijk hierzo
Yani de dyaso - Yani is over here - Yani is hierzo
dyodyo nn = old clothes = oude kleding.
dyogo nn - a one liter bottle - een fles van één liter.
dyogo nn - liter bottle of beer - liter fles bier.
dyonki nn - a drug addict - drugsverslaafde.
Yani na wan dyonki - Yani is a drug addict - Yani is een drugsverslaafde.
dyonko 1. nn - a joint - een jointje, een marihuana.
Maya e smoko wan dyonko - Maya is nodding - Maya rookt een joint.
Yani e smoko wan dyonko tu. - Yani is also smoking a joint - Yani rookt ook een joint?
dyonko 2. vb - to nods - knikkebollen, sluimeren.
Maya e dyonko - Maya is nodding - Maya is aan het knikkebollen.
Yani, yu e dyonko? - Yani, are you nodding? - Yani, ben je aan het knikkebollen?
dyonpo vb - to jump - springen.
Yani e dyonpo tapu a tafra - Yani jumps on the table - Yani springt op de tafel.
Sofi dyonpo abra a sturu - Sofi has jumped over the chair - Sofi heeft over de stoel gesprongen.
Suma e dryonpo drape? - who is jumping there? - wie springt daar?
dyonpo sdon - take seats - gaan zitten.
dyonpo sdon na baka en konpyutr - take seats behind his computer - gaan zitten achter zijn computer.
EN: the frog has jumped away.
NL: De kikker is weggesprongen.
FR: La grenouille a sauté au loin.
ES: La rana ha saltado.
dyonpodyonpo vb - to jump back and forth - heen en weer springen.
a pikin e dyonpodyonpo - the child jumps back and forth - het kind springt heen en weer.
EN: Sofi plays hopscotch.
NL: Sofi speelt hinkelen.
FR: Sofi joue à la marelle.
ES: Sofi juega a la rayuela.
dyonpoman nn; sin todo, dyonpometi. - a frog - kikker, pad.
wan dyonpoman kon na ini a oso - a frog has entered the house - een kikker is het huis binnengekomen.
dri todo de na ini a emre - three frogs are in the bucket - drie kikkers zijn in de emmer.
pe a dyonpometi disi komopo? - where does this frog come from - waar komt deze kikker vandaan?
wan todo dyonpo abra Yani - a frog has jumped over Yani - een kikker is over Yani gesprongen.
wan dyonpometi de dya - a frog is here - een kikker is hier.
wan bigi dyonpoman - een grote kikker.
wan pikin dyonpoman - een kleine kikker.
wan grun todo - een groene kikker.
wan redi todo - een rode kikker.
dyonpometi nn; sin todo, dyonpoman. - a frog - kikker, pad.
dyonposaka nn.
EN: sack race, potato sack race.
NL: zaksprinegen, zaklopen.
FR: saut en sac, course en sac.
ES: salto de bolsa, carrera de sacos.
SR: Dean pikin e prey dyonposaka.
EN: The children are playing sack races.
NL: De kinderen spelen zaklopen.
FR: Les enfants jouent à des courses en sac.
ES: Los niños están jugando carreras de sacos.
dyonposiki nn.
EN: a contagious disease.
NL: een besmettelijke ziekte.
FR: une maladie contagieuse.
ES: una enfermedad contagiosa.
SR: Yani kisi wan dyonposiki.
EN: Yani has contracted a contagious disease.
NL: Yani heeft een besmettelijke ziekte opgelopen.
FR: Yani a contracté une maladie contagieuse.
ES: Yani ha contraído una enfermedad contagiosa..
dyonsro - right back, back soon - zo terug, straks, dadelijk .
te dyonsro - be right back, be back soon - tot straks, to zo.
dyonsro bw = soon = straks, dadelijk.
mi e kon dyonsro = i will be back soon = ik kom straks terug.
te dyonsro! - see you later!, see you soon! = tot straks, tot zo.
te di dyonsro! = see you soon!, see you right back! = tot snel!, tot zo direct!
dyote vb, sin bidrigi = to cheat, to deceive = bedriegen, bedonderen, oplichten.
dyoteman nn, sin bidrigiman = cheater, deceiver = bedrieger, oplichter.
dyoynti nn, sin skrufu = joint = gewricht.
Mi kindidyoynti e hati mi = my knee joint is hurting me = mijn kniegewricht doet me pijn.
kindiskrufu = knee joint = kniegewricht.
EN: to stub.
NL: steken.
FR: poignarder.
ES: apuñalar.
SR: Sutu wan sma nanga wan nefi.
EN: to stab someone with a knife.
NL: iemand steken met een mes.
FR: Poignarder quelqu'un avec un couteau.
ES: apuñalar a alguien con un cuchillo.
dyuku 2 vb.
EN: to be nicely dressed.
NL: mooi gekleed zijn.
FR: être bien habillé.
ES: Estar bien vestido.
SR: Mi ppa dyuku tide!
EN: My father is dressed nicely today!
NL: Mijn vader is vandaag mooi gekleed!
FR: Mon père est bien habillé aujourd'hui!
ES: ¡Mi padre está muy bien vestido hoy!
dyuku 3 vb.
EN: to brake hard.
NL: hard remmen.
FR: freiner fort.
ES: Frenar fuerte.
SR: Yani dyuku a rem fu no naki a pikin.
EN: Yani braked hard to avoid hitting the child.
NL: Yani remde hard om het kind niet te raken.
FR: Yani a freiné brusquement pour éviter de heurter l'enfant.
ES: Yani frenó bruscamente para no atropellar al niño.
dyukudyuku 1 vb.
EN: poke, stab repeatedly with the finger.
NL: porren, meerdere malen steken met de vinger.
FR: piquer, poignarder à plusieurs reprises avec le doigt.
ES: pinchar, apuñalar repetidamente con el dedo.
dyukudyuku 2 vb.
EN: stabbing multiple times with a knife.
NL: meerdere malen steken met een mes.
FR: poignarder à plusieurs reprises avec un couteau.
ES: apuñalándolo varias veces con un cuchillo.
SR: A fufuruman dyukudyuku a birman.
EN: The thief has stabbed the neighbor several times.
NL: De dief heeft de buurman meerdere keren gestoken.
FR: Le voleur a poignardé le voisin à plusieurs reprises.
ES: El ladrón ha apuñalado al vecino varias veces.
dyul nn = kind of game played outside = soort spel gespeeld buiten.
dyunta 1 vb.
EN: to collect.
NL: verzamelen.
FR: collecter.
ES: recolectar.
dyunta 2 nn. = a work, a job = een werk, een baan.
EN: a job, a work.
NL: een werk, een baan.
FR: un travail, un boulot.
ES: un trabajo, una obra.